Giriş

İcra takibi başlatılmış bir borcun ödenmesine yönelik borçlunun alacaklıya verdiği icra taahhütnamesi, uygulamada sıkça karşılaşılan bir belge türüdür. Bu taahhüt, yalnızca borcun ödeneceğine ilişkin beyan niteliğinde olmayıp, hukuken bağlayıcı sonuçlar doğuran bir irade açıklamasıdır. Özellikle hapis tehdidi barındırması bakımından borçlular açısından son derece ciddi sonuçlar doğurabilir.

Bu makalede, İcra ve İflas Kanunu çerçevesinde icra taahhütnamesinin hukuki niteliği, nasıl düzenlendiği, geçerlilik şartları, iptal yolları ve taahhüdün ihlali durumunda karşılaşılabilecek hukuki yaptırımlar ayrıntılı şekilde incelenecektir.

1. İcra Taahhütnamesi Nedir?

İcra taahhütnamesi, borçlunun ilamsız takip sonucu kesinleşen borcunu, belirli bir takvim çerçevesinde ve taksitlerle veya belirli bir tarihte ödeyeceğini yazılı olarak taahhüt ettiği, resmi niteliğe sahip bir belgedir.

İcra ve İflas Kanunu’nun 340. maddesi uyarınca; borçlunun, borcunu belirli bir tarihte veya taksitler hâlinde ödemeyi yazılı olarak taahhüt etmesi ve bu taahhüdün usulüne uygun biçimde alınması hâlinde, borcunu ödemezse tazyik hapsine karar verilebilir.

2. Yasal Dayanak: 2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu

İcra taahhüdü ile ilgili temel düzenlemeler şunlardır:

• Madde 340 – Taahhüdü ihlal

• Madde 341 – Taahhüdün şekli

• Madde 342 – Taahhüde davet ve süre

Bu düzenlemeler, hem borçlunun haklarını hem de alacaklının alacağını tahsil etme yollarını belirlemektedir.

3. İcra Taahhütnamesinin Geçerlilik Şartları

Bir icra taahhütnamesinin geçerli sayılabilmesi için aşağıdaki şartlar birlikte gerçekleşmelidir:

1. Takibin Kesinleşmiş Olması

Taahhüt, yalnızca kesinleşmiş ilamsız takip dosyalarında geçerlidir. Borca itiraz edilmişse ve henüz itiraz kaldırılmamışsa taahhüt geçersizdir.

2. Borçlunun Huzurda Beyanı

Borçlunun, icra müdürlüğü veya icra mahkemesi huzurunda, bizzat veya kanuni temsilcisi aracılığıyla beyan vermesi şarttır. Noter huzurunda yapılan taahhüt geçerli değildir.

3. İcra Müdürü Tarafından Tutanağa Bağlanması

Taahhüt tutanağı icra müdürlüğü tarafından düzenlenmeli ve icra müdürü tarafından imzalanmalıdır.

4. Borçlunun Ödeme Gücüne Sahip Olması

Borçlu, taahhüt tarihindeki ödeme gücüne göre beyan vermelidir. Aksi hâlde, ileride yapılacak bir şikâyette "taahhüdü ihlal" suçu oluşmaz.

4. Taahhütnamenin Hukuki Sonuçları

A. Tazyik Hapsi

Borçlu, taahhüdüne rağmen borcunu ödemezse, alacaklının şikâyeti üzerine 3 aya kadar tazyik hapsi ile cezalandırılır. Bu ceza, borcun ödenmesi hâlinde sona erer.

B. Cezai Sorumluluk

Taahhüde rağmen borcunu ödemeyen kişi, kamu düzenine aykırı bir fiil işlememiş olsa dahi, “taahhüdü ihlal” suçu işlemiş sayılır. Bu bir icra suçu olup kamu davasına konu olmaz; sadece alacaklının şikâyetiyle ilerler.

5. Taahhüde Davet Usulü ve Süreç

Eğer borçlu gönüllü olarak icra dairesine gidip taahhütte bulunmazsa, alacaklı taahhüde davet yoluyla bu beyanın verilmesini talep edebilir.

Bu durumda icra dairesi borçluya bir davetiye gönderir. Borçlu, belirtilen günde icra dairesine gelerek ödeme taahhüdünde bulunabilir. Bu taahhüt yine geçerlilik şartlarına tabidir.

6. Taahhüdü İhlal Suçunun Şikâyet Yoluyla Takibi

Alacaklı, borçlunun ödeme taahhüdünü yerine getirmediğini gerekçesiyle icra mahkemesine şikâyette bulunabilir. Şikâyet süresi, ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay ve her hâlükârda 1 yıl içerisinde yapılmalıdır.

Mahkeme, taahhüdün usulüne uygun verilip verilmediğini inceler; ihlal sabitse borçlu hakkında tazyik hapsine karar verir.

7. Taahhütnamenin İptali veya Geçersizliği

Aşağıdaki durumlarda taahhüt geçersiz sayılabilir:

• Borç kesinleşmeden verilmişse,

• Borçlu huzurda beyan vermemişse,

• Taahhüt noter huzurunda veya alacaklıyla özel yazılı belgeyle verilmişse,

• Borçlu taahhüt tarihinde ödeme gücüne sahip değilse.

Borçlu bu gerekçelere dayanarak taahhütnamenin iptalini talep edebilir.

8. Uygulamada Örnek Borç Ödeme Taahhütnamesi
 

BORÇ ÖDEME TAAHHÜTNAMESİ  
T.C. ……………. İCRA MÜDÜRLÜĞÜNE  

Dosya No: 2025/… E.  

Borçlu: [Ad Soyad – T.C. Kimlik No]  
Adresi: [Açık Adres]

Alacaklı: [Ad Soyad veya Şirket Adı]  

Açıklama:  
Alacaklı tarafından aleyhime başlatılan ilamsız icra takibine ilişkin borcun tamamını, aşağıda belirtilen tarihlerde taksitler hâlinde ödeyeceğimi, taahhüt ederim.

Ödeme Planı:  
- 01.08.2025: 10.000 TL  
- 01.09.2025: 10.000 TL  
- 01.10.2025: 10.000 TL  

Toplam Borç: 30.000 TL  
İcra dosyasına ödemenin yapılacağını, ödeme yapılmaması hâlinde hakkımda İİK 340. madde gereğince işlem yapılmasını kabul ettiğimi beyan ederim.

Tarih: …/…/2025  
Borçlu: ………………  
İcra Müdürü: ………………

9. Sonuç

İcra taahhütnamesi, borçlunun ödeme niyetini resmi şekilde beyan ettiği ve yerine getirilmemesi hâlinde hapisle sonuçlanabilecek ciddi bir yükümlülüktür. Bu taahhüt, alacaklının hakkını koruma amacı taşısa da, borçlunun temel hak ve özgürlüklerini de etkileyebilecek niteliktedir.

Bu sebeple, taahhüt verilmeden önce bir avukattan hukuki danışmanlık alınması, hem borçlunun hak kaybı yaşamaması hem de ileride cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalmaması açısından büyük önem taşır.