TCK 191/1 Nedir?

Türk Ceza Kanunu’nun 191. maddesi, kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden, bulunduran veya kullanan kişilere yönelik düzenlemeleri içermektedir. Bu hüküm, uyuşturucu madde ile doğrudan temas eden ancak ticaret amacı gütmeyen bireyleri hedef alır.

TCK 191/1’e göre bu fiilleri işleyen kişilere iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilebilir. Ancak yasa koyucu, cezanın infazından önce tedavi ve denetimli serbestlik gibi yöntemlerle kişinin rehabilite edilmesine öncelik tanımıştır.

TCK 191/1 Kapsamında Suç Sayılan Davranışlar

• Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kullanmak

• Kullanmak için uyuşturucu maddeyi satın almak

• Kullanmak için uyuşturucu maddeyi kabul etmek

• Kullanmak için uyuşturucu maddeyi bulundurmak

Bu davranışlar, doğrudan ticaret veya başkalarına temin etme amacı taşımasa da kamu sağlığına olan tehdit nedeniyle suç olarak kabul edilmiştir.

Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (KDAE) – TCK 191/2

TCK 191’in 2. fıkrasına göre; şüpheli hakkında, CMK m.171’deki şartlar aranmaksızın kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilebilir. Bu erteleme süresi 5 yıldır ve savcılık kararıyla uygulanır.

Şüpheli, bu süre içinde:

• Denetimli serbestlik tedbirine tabi tutulur.

• Gerekirse tedavi altına alınır.

• En az yılda iki kez sağlık kurumuna sevk edilerek uyuşturucu kullanıp kullanmadığı kontrol edilir.

Denetimli Serbestlik ve Tedavi Süreci – TCK 191/3

TCK 191/3 uyarınca, erteleme süresi içinde şüpheli hakkında en az 1 yıl denetimli serbestlik uygulanır. Bu süre, en fazla 2 yıl daha uzatılabilir.

Cumhuriyet savcısı, kişinin yükümlülüklere uyup uymadığını sürekli izler. Tedaviye ihtiyaç varsa sağlık kurumlarına yönlendirme yapılabilir.

İhlal Durumunda Ne Olur? – TCK 191/4 ve 5

Aşağıdaki durumlar ihlal olarak kabul edilir:

• Yükümlülüklere uymamakta ısrar

• Tekrar uyuşturucu satın almak, kabul etmek veya bulundurmak

• Tekrar uyuşturucu kullanmak

Bu durumda, kamu davası açılır. Ancak kişi hakkında ayrıca bir soruşturma veya kovuşturma başlatılmaz, bu fiiller sadece ihlal sebebi sayılır.

Tekrar Suç İşlenmesi ve KDAE Yasağı – TCK 191/6

Kamu davası açıldıktan sonra kişi yeniden aynı suçu işlerse, ikinci kez kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilmesi mümkün değildir. Bu durum cezanın infazına giden süreci başlatır.

Şartlara Uyulması Halinde Sonuç – TCK 191/7

Kişi, erteleme süresi boyunca kurallara uyarsa, kamu davası açılmaksızın dosya kovuşturmaya yer olmadığı kararı ile kapatılır.

Madde 188 ve 190 Kapsamında Yargılama Durumunda TCK 191’in Uygulanması – TCK 191/8

Eğer kişi hakkında 188 (uyuşturucu imal ve ticareti) veya 190 (kullanmayı kolaylaştırma) maddelerinden yargılama yürütülürken olayın aslında sadece kullanma amacı taşıdığı anlaşılırsa, TCK 191 hükümleri uygulanır ve HAGB kararı verilebilir.

TCK 191’e Göre Ceza Artırımı – TCK 191/10

Uyuşturucu kullanma fiili şu alanlarda işlenirse ceza yarı oranında artırılır:

• Okul

• Yurt

• Hastane

• Kışla

• İbadethane

• Bu yapıların 200 metre yakın çevresi

Bu düzenleme ile kamusal alanlarda uyuşturucu kullanımının caydırılması hedeflenmiştir.

Etkin Pişmanlık Hükümleri – TCK 192

• Kişi, yetkili makamlar suçu öğrenmeden önce uyuşturucu temin ettiği kişiyi ve yeri bildirirse, cezaya hükmolunmaz.

• Şayet kişi hakkında henüz soruşturma başlamadan sağlık kurumuna başvurarak tedavi talebinde bulunursa da, ceza verilmez.

• Suç öğrenildikten sonra yapılan yardımlar, verilecek cezada indirime sebep olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

TCK 191/1 kapsamındaki suç nedir?
Kullanmak için uyuşturucu madde satın almak, kabul etmek, bulundurmak veya doğrudan kullanmaktır.

Uyuşturucu kullanan biri doğrudan cezaevine girer mi?
Hayır. TCK 191/2 gereği kamu davasının açılması ertelenir ve kişi denetimli serbestliğe tabi tutulur.

Tedavi olmak isteyen kişiye ceza verilir mi?
Hayır. Kişi, soruşturma başlamadan önce resmi makamlara başvurarak tedavi isterse ceza verilmez.

Aynı suçu tekrar işleyen biri yine KDAE’den yararlanabilir mi?
Hayır. İlk davanın açılmasından sonra yeniden aynı fiil işlenirse, kamu davasının açılmasının ertelenmesi uygulanmaz.

Uyuşturucu kullanımı için ceza artar mı?
Eğer suç belirli kamusal alanlarda işlenmişse (örneğin okul çevresinde), ceza yarı oranında artırılır.

Kişi etkin pişmanlıkta bulunursa ne olur?
Suç işlendikten önce yetkili makamlara bilgi vererek uyuşturucu temin edenlerin yakalanmasını sağlarsa ceza verilmez.

Sonuç ve Değerlendirme

TCK 191/1, doğrudan kullanıcıya yönelik cezai yaptırımlar getirirken, tedavi ve rehabilitasyon önceliğini esas alır. Bu sayede bireyin topluma kazandırılması ve uyuşturucuya bağlı tekrar suçların önlenmesi amaçlanmaktadır. Ancak yasanın sunduğu imkânlar suistimal edildiğinde, ceza hukuku yaptırımları devreye girer.

Ceza soruşturmalarında bireyin hem hukuki hem de sağlık açısından destek alması son derece önemlidir. Bu nedenle uzman bir ceza avukatından danışmanlık alınması, sürecin doğru yürütülmesi açısından gereklidir.