Ceza hukuku uygulamalarında en çok merak edilen konulardan biri, verilen cezanın cezaevinde ne kadar süreyle infaz edileceği yani "yatarı"dır. Özellikle 2 yıl gibi alt sınırda kalan hapis cezaları için, suç tarihine göre farklı infaz rejimleri uygulanmaktadır.

Bu makalede, 2 yıl (24 ay) hapis cezası alan bir kişi için, suç tarihi 2019 olarak kabul edildiğinde, ne kadar süre cezaevinde kalacağı ve uygulamada neden "gir-çık" olarak sonuçlandığı açıklanmaktadır.

1. 2019 Suç Tarihinde Geçerli Olan İnfaz Rejimi

2019 yılı, 7242 sayılı Ceza İnfaz Yasası değişikliklerinin yürürlüğe girmesinden önceki dönemdir. Bu dönemde işlenen suçlarda şu infaz rejimi geçerlidir:

• Koşullu salıverme süresi: 1/2

• Denetimli serbestlik süresi: en fazla 1 yıl

2. 2 Yıl (24 Ay) Ceza İçin Hukuki Hesaplama

• Verilen ceza: 24 ay

• Koşullu salıverme: 24 ay ÷ 2 = 12 ay

• Denetimli serbestlik: 12 ayı aşmayan cezalarda, cezaevine girmeden tahliye mümkündür.

Bu hesaplamaya göre kişi 12 ay cezaevinde kalması gerekirken, tamamı denetimli serbestlik süresine denk geldiği için, infaz rejimi gereği cezaevine hiç girmeden veya yalnızca birkaç gün kalıp tahliye edilir.

3. Girdi-Çıktı (Cezaevi Giriş ve Kısa Süreli Tahliye) Nedir?

Uygulamada bu durum "girdi-çıktı" olarak tanımlanır. Yani;

• Hükümlü kesinleşen ceza nedeniyle ceza infaz kurumuna alınır.

• Cezaevi idaresi, infaz süresini denetimli serbestlik kapsamında değerlendirerek işlemleri başlatır.

• Bu işlemler genellikle 1 ila 3 gün içinde tamamlanır.

• Kişi ardından denetimli serbestlik hükümleriyle tahliye edilir.

4. Denetimli Serbestlik Süresince Neler Olur?

Tahliye edilen kişi denetimli serbestlik tedbirine tabi tutulur. Bu tedbirler arasında;

• Karakolda imza yükümlülüğü,

• Uyuşturucu tedavisi,

• Psiko-sosyal destek,

• Eğitim veya çalışma zorunluluğu gibi yükümlülükler olabilir.

Ancak sabıkasız kişilerde bu yükümlülükler çoğu zaman basit gözetimle sınırlı kalmaktadır.

5. Sonuç: 2 Yıl Ceza = 1-3 Günlük Cezaevi Süreci

• Suç tarihi 2019 ise,

• 2 yıl ceza alan kişi için 1/2 infaz + 1 yıl denetimli serbestlik uygulanır.

• Cezaevinde kalması gereken süre 12 aydır ancak bu sürenin tamamı denetimli serbestliğe denk geldiği için, kişi sadece 1 ila 3 gün cezaevinde kalır.

• Ardından denetimli serbestlik hükümleriyle tahliye edilir.

Not: Suç Tarihine Göre Değerlendirme Önemlidir

Bu hesaplama yalnızca 2019 ve öncesi suçlar için geçerlidir. Eğer suç 30 Mart 2020 sonrası işlenmişse, yeni infaz düzenlemesi gereğince koşullu salıverme oranı ve denetimli serbestlik uygulaması farklı olacaktır. Bu nedenle her olayda uzman bir ceza hukukçusunun değerlendirmesi önem arz eder.