Son yıllarda Türkiye’de uyuşturucu ile mücadele kapsamında ortaya çıkan yeni tehditlerden biri, kamuoyunda “A4 uyuşturucu” olarak bilinen ve sentetik kannabinoid içeren kâğıt formlu uyuşturucu maddelerdir. Bu maddeler, A4 ebatındaki beyaz kâğıtlara emdirilerek kullanıcıya sunulmakta, taşınması ve saklanması kolay olduğundan özellikle cezaevlerine, okul çevrelerine ve kamuya açık alanlara gizlice sokulmaktadır. Genç bireyler arasında hızla yayılmakta ve ciddi sağlık sorunlarına yol açmaktadır.

A4 uyuşturucu maddesi, Türk Ceza Kanunu, Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun, TCK 188 ve 191. maddeleri, Resmi Gazetede yayımlanan Sağlık Bakanlığı tebliğleri ve Yargıtay içtihatları kapsamında uyuşturucu veya uyarıcı madde olarak değerlendirilmektedir.

II. A4 Uyuşturucu Nedir? Teknik Tanım ve Kimyasal Özellikler

A4 uyuşturucu, sentetik kannabinoid grubuna giren, laboratuvar ortamında kimyasal olarak üretilmiş bir maddenin, emici özelliğe sahip A4 boyutunda kağıtlara emdirilmesiyle elde edilen bir uyuşturucu türüdür. Bu maddeler esrar (tetrahidrokannabinol - THC) benzeri etkiler yaratsa da, etkileri çok daha güçlü ve kontrolsüzdür. Başlıca kullanılan etken maddeler şunlardır:

• JWH-018, AB-FUBINACA, 5F-ADB, MDMB-CHMICA gibi kimyasal formüller
• Ağız yoluyla çiğneme, sigara içine sarılarak veya buharlaştırılarak kullanılır
• Kokusuz ve renksiz olduğu için güvenlik birimleri tarafından tespiti zordur

Bu nedenlerle A4 uyuşturucu, hem adli merciler hem de kolluk kuvvetleri açısından özel tedbirler gerektiren bir tehdit haline gelmiştir.

III. Mevzuatta A4 Uyuşturucunun Hukuki Konumu

1. Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Tanımı

2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun ve bu Kanuna bağlı Uyuşturucu Madde Listeleri, hangi maddelerin uyuşturucu veya uyarıcı madde sayılacağını belirlemektedir. Bu listelerde yer alan “Sentetik Kannabinoidler” kategorisinde geçen etken maddeler, A4 uyuşturucunun da içinde bulunduğu madde türlerinin cezai müeyyideye tabi olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.

2. TCK m.188 – Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti

“Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti yapan kişi, 10 yıldan az olmamak üzere hapis ve 20.000 güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.”

A4 uyuşturucu, bu madde kapsamında değerlendirilmektedir. Ticaret amacıyla bulunduran, dağıtan, satan veya nakleden kişi hakkında bu ağır ceza uygulanır. Eğer suç;

• Okul, yurt, ibadethane, cezaevi gibi yerlerde işlenmişse
• Çocuklara verilmişse
• Örgütlü olarak işlenmişse

ceza daha da artırılmakta ve alt sınır 15 yıla kadar çıkmaktadır.

3. TCK m.191 – Kullanmak İçin Uyuşturucu Bulundurma

“Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden, bulunduran veya kullanan kişi, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Bu madde kapsamında, bireyin kişisel kullanım amacıyla A4 uyuşturucu bulundurması durumunda hapis cezası öngörülse de, mahkeme:

• Denetimli serbestlik
• Tedaviye yönlendirme
• Kamu yararına çalışma

gibi cezadan bağımsız tedbirleri uygulayabilmektedir.

Yargılama Süreci ve Delil Durumu

A4 uyuşturucu suçlarına ilişkin soruşturma ve kovuşturma süreci şu şekilde işlemektedir:

1. Arama ve El Koyma: Kolluk kuvvetleri tarafından şüpheli davranış veya ihbar üzerine yapılan aramalarda A4 kağıdı ele geçirilir.
2. Kriminal İnceleme: Ele geçirilen materyal, kriminal laboratuvarlara gönderilir. Burada GC-MS yöntemiyle etken madde analizi yapılır.
3. Savcılık Değerlendirmesi: Elde edilen rapora göre ya TCK m.188 ya da 191 kapsamında soruşturma açılır.
4. Mahkeme Kararı: Mahkeme deliller, tanıklar, sanığın savunması ve bilirkişi raporlarını değerlendirerek ceza verir veya beraat kararı verir.

4. Toplumsal Etki ve Önleme Yolları

A4 uyuşturucu:

• Kullanıcıda saldırganlık, bilinç kaybı, halüsinasyon yaratır.
• Kalp durması, solunum yetmezliği gibi hayati riskler taşır.
• Özellikle gençler, öğrenciler ve hükümlüler üzerinde yaygındır.
• Bağımlılığı hızla gelişir, tedavisi zordur.

Bu nedenle yalnızca cezai tedbirlerle değil:

• Eğitim politikaları
• Bağımlılık tedavi merkezlerinin yaygınlaştırılması
• Toplum bilinçlendirme kampanyaları
• Aile içi iletişim ve destek

gibi yöntemlerle çok yönlü mücadele edilmelidir.

5. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. A4 uyuşturucu nedir?

Sentetik kannabinoid etken maddelerinin A4 boyutundaki kâğıtlara emdirilerek kullanıcıya sunulduğu, taşınabilir, kokusuz, renksiz ama son derece tehlikeli bir uyuşturucu türüdür.

2. A4 uyuşturucu yakalatmanın cezası nedir?

Kullanmak amacıyla bulundurulursa 2–5 yıl hapis (TCK 191), ticaret amacıyla bulundurulursa 10 yıldan başlayan hapis cezası (TCK 188) uygulanır.

3. A4 uyuşturucu cezaevine sokulursa ceza artar mı?

Evet. Cezaevleri, okul, ibadethane gibi özel alanlarda işlenen suçlar TCK 188/3 kapsamında değerlendirilir ve cezalar ağırlaştırılır.

4. Kağıdın üzerinde uyuşturucu olup olmadığı nasıl anlaşılır?

Kriminal laboratuvarlarda yapılan analizle, kağıdın üzerine emdirilmiş kimyasal maddelerin uyuşturucu etkili olup olmadığı belirlenir.

5. Suç işlememiş biri üzerine A4 uyuşturucu konulursa ne olur?

Şüphelinin kastı ve bilgisi yoksa, savunma delilleriyle birlikte beraat kararı verilebilir. Ancak taşıma, teslim alma, saklama gibi fiillerde kast karinesi oluşabilir.

VIII. Sonuç ve Değerlendirme

A4 uyuşturucu, modern uyuşturucu kaçakçılığının geldiği yeni boyutlardan biridir. Taşınması, gizlenmesi ve tespiti kolay; ancak etkisi ölümcül olan bu madde, ceza hukuku açısından hem kullanıcıyı hem de satıcıyı ağır sonuçlarla karşı karşıya bırakmaktadır. Uyuşturucuyla mücadelede yalnızca cezai yaptırımlar değil; eğitim, psikolojik destek, aile içi farkındalık ve sosyal politika tedbirlerinin birlikte yürütülmesi şarttır