Türk ceza hukukunda en ağır yaptırımlardan biri olan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, failin yaşamı boyunca cezaevinde kalmasını öngören bir infaz türüdür. Ancak bu cezanın infazı, yalnızca uzun süreli hapis anlamına gelmeyip, aynı zamanda sıkı güvenlik rejimine bağlı, sosyal temasın sınırlandığı ve özgürlüğün en yüksek seviyede kısıtlandığı bir yaşam biçimini beraberinde getirir. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 25. maddesi, bu cezanın infaz rejimini açıkça düzenlemiştir.

1. Tek Kişilik Odada Barındırma

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan hükümlüler, ceza infaz kurumlarında tek kişilik odalarda barındırılırlar. Bu durum, güvenlik ve izolasyon gerekçesiyle düzenlenmiş olup hükümlünün diğer mahkûmlarla sürekli temasını sınırlandırmayı amaçlar.

2. Günde Sadece Bir Saat Açık Hava Hakkı

Hükümlüye, günde bir saat süreyle açık havaya çıkma ve spor yapma hakkı tanınır. Bu süre zarfında hükümlü, fiziksel hareketlilik kazanarak hem bedensel hem de zihinsel sağlığını koruyabilme olanağı elde eder.

3. Sürenin Uzatılması ve Temasın Sınırlı Olarak Sağlanması

Cezaevi idaresi, hükümlünün:

• Risk ve güvenlik düzeyini,

• İyileştirme ve eğitim çalışmalarındaki tutumunu,

• Gösterdiği iyi hâli

dikkate alarak açık havaya çıkma süresini uzatabilir. Aynı ünitede kalan diğer hükümlülerle sınırlı ve kontrollü şekilde temasa da izin verilebilir.

4. Sanat ve Meslek Faaliyetlerine Katılım

Hükümlü, yaşadığı yerin olanak verdiği ve idare kurulunca uygun görülen bir sanat ya da meslek etkinliğine katılabilir. Bu uygulama, hükümlünün üretkenliğini desteklemek ve iyileştirme sürecine katkı sağlamak amacı taşır.

5. Telefon ve Ziyaret Hakkı

• Hükümlü, 15 günde bir, en fazla 10 dakikayı geçmemek kaydıyla yakınlarını telefonla arayabilir.

• Ziyaret hakkı, eşi, çocukları, anne-babası, kardeşleri ve vasisi ile sınırlıdır. Bu kişiler, her 15 günde bir, en fazla 1 saat olacak şekilde görüşme hakkına sahiptir.

6. Dışarıda Çalıştırılma ve İzin Hakkı Yoktur

Hükümlü:

• Ceza infaz kurumu dışında hiçbir şekilde çalıştırılamaz.

• Herhangi bir izin hakkı bulunmaz.

Bu durum, cezanın caydırıcılığı ve infazın sürekliliği açısından önemlidir.

7. Diğer Faaliyetlere Katılım ve Kısıtlamalar

Kurum iç yönetmeliğinde açıkça belirtilmeyen herhangi bir spor veya iyileştirme faaliyetinde hükümlünün yer alması yasaktır. Disiplinin ve güvenliğin sağlanması açısından bu sınırlama zorunludur.

8. Ceza Süresine Ara Verilmez – Sağlık Tedavileri

Ağırlaştırılmış müebbet cezası kesintisiz infaz edilir. Hükümlünün sağlık gerekçesiyle tahliyesi veya cezanın ertelenmesi söz konusu değildir. Sağlık hizmetleri mümkünse ceza infaz kurumunda, değilse devlet ya da üniversite hastanelerinin yüksek güvenlikli tek kişilik mahkûm koğuşlarında uygulanır.

9. Ağırlaştırılmış Müebbet ve Yüksek Güvenlikli Kurumlar

Bu ceza, genellikle yüksek güvenlikli kapalı ceza infaz kurumlarında infaz edilir. Bu kurumlar, firara karşı teknik donanıma sahip olup, oda ve koridor kapıları sürekli kapalı tutulan, disiplinin sıkı olduğu özel cezaevleridir.

Sonuç

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasının infazı, özgürlükten yoksun bırakılmanın en ağır şeklidir. Hükümlü yalnız yaşar, sınırlı sosyal etkileşimde bulunur, dış dünya ile minimum düzeyde iletişim kurabilir ve cezasını hiçbir surette erteleyemez. Bu rejim, hem suçun ağırlığına karşılık gelen caydırıcı bir ceza modeli sunmakta hem de toplumsal güvenliği en üst seviyede koruma amacını taşımaktadır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası nedir?
Suçlunun hayatı boyunca cezaevinde tutulduğu ve özel infaz rejimine tabi tutulduğu cezadır.

2. Bu cezayı alan biri kaç kişiyle kalır?
Tek kişilik odada kalır.

3. Günde kaç saat dışarı çıkabilir?
Yalnızca 1 saat açık havaya çıkma ve spor yapma hakkı vardır.

4. Ziyaret hakkı var mı?
Evet. Yakın akrabaları tarafından 15 günde bir 1 saat süreyle ziyaret edilebilir.

5. Telefon görüşmesi yapabilir mi?
Evet. 15 günde bir, 10 dakikayı geçmemek şartıyla telefon görüşmesi yapılabilir.

6. Cezaevinden dışarı çıkabilir mi?
Hayır. Hiçbir surette izin verilmez, dışarıda çalışamaz.

7. Ceza süresine ara verilir mi?
Hayır. Cezaya hiçbir suretle ara verilmez.

8. Hastalanırsa ne olur?
Tedavisi cezaevinde yapılır. Mümkün değilse yüksek güvenlikli hastane koğuşlarında tedavi edilir.

9. Diğer mahkûmlarla görüşebilir mi?
Ancak sınırlı ve idarenin uygun gördüğü ölçüde temas kurulabilir.

10. Eğitim alabilir mi?
Kurallar dahilinde, bireysel olarak eğitim programlarına katılabilir.

11. Sanat ya da meslek edinebilir mi?
Evet. Kurumun imkânları dâhilinde ve onayla mümkündür.

12. Cezanın affı ya da azaltılması mümkün mü?
Genel af dışında, ağırlaştırılmış müebbet cezası affedilmez. Koşullu salıverilme hükümleri uygulanmaz.

13. Yüksek güvenlikli kurumlarda mı infaz edilir?
Evet. Ağırlaştırılmış müebbet cezası bu tip kurumlarda infaz edilir.

14. Cezaevinde çalışabilir mi?
Hayır. Hiçbir şekilde ceza infaz kurumu dışında ya da içinde çalıştırılamaz.

15. İnfaz rejimi değiştirilir mi?
Yalnızca özel şartlarda, riskin azalması ve iyi hâl durumunda bazı haklarda sınırlı esneklik sağlanabilir.