Hakkında Yakalama Kararı Olan Kişi Noterden Vekaletname Verebilir mi?

Türkiye’de yakalama kararı, ceza muhakemesi hukukunda sıkça uygulanan, kamu güvenliğini sağlama ve adaletin tecellisini temin etme amacıyla kullanılan önemli bir koruma tedbiridir. Bu karar, genellikle şüpheli veya sanığın adli makamlara çağrılmasına rağmen gelmemesi, mahkeme huzuruna çıkarılmasının zorunlu olması veya kaçma ihtimalinin bulunması hâllerinde verilir.

Ancak yakalama kararının varlığı, ilgili kişinin tüm medeni veya hukuki işlemleri yapamayacağı anlamına gelmez. Özellikle noter huzurunda vekaletname verme işlemi, hukuk uygulamasında sıkça sorulan bir konudur.
Bu yazımızda;

• Yakalama kararının ne olduğu,

• Yakalama kararı olan kişinin noterlikte vekalet verip veremeyeceği,

• Noterlerin ve kolluk kuvvetlerinin bu durumda nasıl hareket ettiği,

• Vekaletnamenin geçerliliği,

• Uygulamada yaşanan örnek olaylar,

• Pratik hukuki tavsiyeler
  detaylı olarak açıklanacaktır.

2. Yakalama Kararının Hukuki Niteliği

Yakalama kararı, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 98. maddesi uyarınca, adli mercilerin çağrısına rağmen gelmeyen veya zorla getirilmesi gereken kişiler hakkında çıkarılır.

CMK m. 98’e göre:

“Hakkında zorla getirme kararı verilmiş olan kişi, çağrıldığı hâlde gelmezse veya çağrı yapılamazsa, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine sulh ceza hâkimi veya mahkeme tarafından yakalama emri düzenlenebilir.”

Bu kararın amacı, kişinin kaçmasını engellemek veya adli işlemlere katılımını zorunlu kılmaktır.
Yakalama kararı, mahkeme huzuruna çıkarılmayı sağlamak için alınır; cezalandırma amacı taşımaz.

3. Yakalama Kararı Olan Kişinin Hakları

Hakkında yakalama kararı bulunan kişi, hukuken suçlu sayılmaz. Ceza muhakemesinde “masumiyet karinesi” geçerlidir. Bu nedenle, yakalama kararı olan kişi:

• Avukatla görüşme hakkına,

• Savunma hakkına,

• Yakalama kararının iptalini talep etme hakkına,

• Noterlik ve medeni işlemler yapma hakkına sahiptir.

Ancak bu işlemleri yaparken, yakalama kararının infaz edileceği riski vardır. Özellikle noterlik gibi kimlik tespiti yapılan resmî ortamlarda bu durumun gizli kalması mümkün değildir.

4. Vekaletname ve Noterlik İşlemlerinin Hukuki Dayanağı

Vekaletname, Türk Borçlar Kanunu’nun 502. maddesinde düzenlenmiştir.

“Vekalet sözleşmesi, vekilin, vekalet verenin işini veya işlemini görmeyi üstlendiği sözleşmedir.”

Vekaletname verilmesi için vekalet verenin:

• Ayırt etme gücüne sahip olması,

• Fiil ehliyetine sahip olması,

• İradesini serbestçe açıklayabilmesi gerekir.

Noterlik Kanunu’nun 60. maddesi ise, noterlerin görevini düzenler:

“Noter, yaptığı işlemin kanuna uygun olup olmadığını araştırmakla yükümlüdür.”

Dolayısıyla, yakalama kararı olan bir kişi noter huzuruna geldiğinde; noter, işlemi reddetmez ancak durumu resmî mercilere bildirmekle yükümlüdür.

5. Yakalama Kararı Olan Kişinin Noterlikte İşlem Yapma Hakkı

Teorik olarak, yakalama kararı olan bir kişi noterlikte işlem yapabilir. Çünkü yakalama kararı, kişinin medeni ehliyetini ortadan kaldırmaz.
Ancak pratikte durum farklı işler:

1. Noter, işlem öncesinde kimlik tespiti yaparken UYAP veya MERNİS sistemi üzerinden sorgulama yapar.

2. Eğer sistemde kişi hakkında yakalama kararı olduğu görülürse, noter işlemi tamamlayabilir ama kolluğa bildirmek zorundadır.

3. Bu nedenle kişi, noterlik işlemi sırasında kolluk kuvveti tarafından yakalanır.

Kısacası, evet, noter huzurunda vekaletname verebilir ama işlem sırasında gözaltına alınması kesindir.

6. Noterlerin Uygulamada İzlediği Prosedür

Noterler, Noterlik Kanunu’nun 71. maddesi gereği kimlik tespiti yapmak zorundadır.
Bu işlem sırasında:

• Kişinin T.C. kimlik numarası üzerinden sistem sorgusu yapılır,

• Kimlik doğrulaması UYAP bağlantılı sistemden yapılır,

• Yakalama veya tutuklama kararı varsa sistem uyarı verir.

Bu uyarı sonrasında noter;

• İşlemi bitirip evrakı düzenleyebilir,

• Ancak aynı zamanda kolluğu bilgilendirir.

Bu bilgilendirme genellikle sessizce yapılır. Kolluk kuvveti noterliğe gelir, kişi işlem bitiminde gözaltına alınır.

7. Kolluk Kuvvetlerinin Yükümlülüğü

Türk Ceza Kanunu m. 6/1-c uyarınca, kolluk kuvvetleri adli işlemlerin yürütülmesinden sorumlu kamu görevlileridir. Yakalama emri, savcılık veya mahkeme tarafından düzenlendikten sonra tüm kolluk birimlerine (emniyet, jandarma) elektronik ortamda iletilir.

Noter, yakalama kararını gördüğünde, ilgili polis merkezine bilgi verir.
Bu durumda kolluk kuvvetleri:

• Noterlik binasına gelir,

• Şahsı gözaltına alır,

• En kısa sürede adli makama teslim eder.

Bu, noterler için yasal bir bildirim zorunluluğudur ve gizlenmesi hâlinde noter hakkında da disiplin işlemi yapılabilir.

8. Yakalama Kararı Olan Kişinin Noterde Yakalanma Süreci

Bu süreç uygulamada genellikle şu şekilde işler:

1. Kişi vekalet vermek üzere notere gider.

2. Kimlik kontrolü yapılır.

3. Sistem üzerinden “yakalama kararı mevcut” uyarısı gelir.

4. Noter, işlem esnasında emniyete bilgi verir.

5. Kolluk görevlileri noterliğe gelir.

6. İşlem tamamlanmış olsa bile kişi gözaltına alınır.

7. Şahıs, en yakın adliyeye sevk edilir.

Bazı durumlarda noter, işlemi tamamlamadan önce de kişiyi bekletir ve emniyeti çağırır. Bu tamamen noterin inisiyatifinde değil, kanuni yükümlülüğündedir.

9. Vekaletnamenin Geçerliliği

Yakalama kararı olan kişi tarafından verilen vekaletname geçerlidir. Çünkü vekaletname, noter huzurunda düzenlenmiştir ve kişinin iradesine dayanmaktadır.

Ancak dikkat edilmesi gereken husus:

• Kişi gözaltına alınsa dahi, vekaletname yürürlükte kalır.

• İptali veya feshi için ayrıca işlem yapılmalıdır.

Bu nedenle, kişi vekaletnameyi verirken avukatını yetkili kılabilir ve hukuki işlemleri onun aracılığıyla yürütebilir.

10. Avukata Vekaletname Verilmesi Durumu

Uygulamada en sık karşılaşılan durum, hakkında yakalama kararı bulunan kişinin avukatına vekalet vermek istemesidir.
Bu genellikle iki amaçla yapılır:

• Savunma için avukatı resmen yetkilendirmek,

• İcra, ceza veya idari dosyalarda temsil yetkisi kazandırmak.

Ancak kişi noterliğe gittiğinde yakalanacağı için, avukatına vekaletnameyi şu yollarla verebilir:

1. Gözaltı veya tutukluluk aşamasında savcılık huzurunda vekalet düzenlenebilir.

2. CMK m. 149 uyarınca, kişi avukatıyla birebir görüşme hakkına sahiptir.

3. Bu görüşmede kişi yazılı beyanla vekalet verebilir; bu beyan tutanağa geçirilir.

11. Savcılıkta veya Cezaevi Ortamında Vekaletname Düzenlenmesi

Yakalama sonrası kişi gözaltına alınırsa, savcılık ifadesi sırasında avukatına vekalet verebilir. Bu vekaletname, noter vekaletinden farklı olarak resmî savcılık tutanağına işlenir.
Bu tutanak, tüm mahkemelerde vekalet belgesi olarak geçerlidir. Ceza infaz kurumlarında bulunan kişiler ise, cezaevi noterliği aracılığıyla vekalet verebilir. Cezaevlerinde görevli noter memuru, kişinin kimliğini doğrulayıp vekaletnameyi düzenler ve noter sistemine işler.

12. Uygulamada Karşılaşılan Örnekler

Örnek 1:

Bir kişi hakkında “hırsızlık” suçundan yakalama kararı vardır. Kişi, miras paylaşımı için avukatına vekalet vermek ister. Notere gittiğinde sistem uyarı verir, işlem yapılır ancak kişi işlem bitiminde gözaltına alınır.
Vekaletname geçerlidir, kişi sadece adli mercilere sevk edilir.

Örnek 2:

Kişi hakkında “mahkemeye gelmeme” nedeniyle yakalama kararı çıkarılmıştır. Kişi avukatıyla birlikte adliyeye gider, savcılıkta ifadesini verir. Yakalama kararı kaldırıldıktan sonra noterlikte vekaletname düzenlenir.
Bu durumda yakalanma riski ortadan kalkmıştır.

13. Yakalama Kararının Düşmesi ve İptali

Yakalama kararı;

• Kişi yakalandığında,

• Mahkeme önüne çıkarıldığında,

• Mahkeme tarafından kaldırıldığında
  hükümsüz hale gelir.

Bu nedenle, kişi noterlik işlemi yapmak istiyorsa önce mahkemeye teslim olup ifade vermesi en güvenli yoldur. Yakalama kararı kaldırıldıktan sonra, noterlik işlemi risksiz biçimde yapılabilir.

14. Elektronik Vekalet (e-Noter ve e-Devlet)

Günümüzde bazı işlemler e-noter veya e-Devlet üzerinden yapılabiliyor. Ancak vekaletname düzenleme işlemi elektronik ortamda yapılamaz. Çünkü vekalet, kişinin ıslak imzasını ve yüz yüze kimlik doğrulamasını gerektirir. Yakalama kararı olan kişi, e-imza ile vekaletname düzenleyemez. Bu nedenle noter huzuruna gitmek zorundadır — bu da yakalanma riskini doğurur.

16. Avukat Görüş Hakkı ve CMK Kapsamı

CMK m. 149 uyarınca, yakalanan veya tutuklanan kişi, avukatıyla gizli görüşme hakkına sahiptir.
Bu görüşme sırasında:

• Kişi, avukatına temsil yetkisi verebilir.

• Avukat, tutanağa geçirilmiş bu beyanla davalarda müvekkilini temsil edebilir.

Bu süreç noterlikte vekalet verilmesine alternatif bir yoldur ve yakalanma riski olmadan işlemin hukuki geçerliliğini sağlar.

17. Sonuç

Hakkında yakalama kararı bulunan bir kişi noter huzurunda vekaletname verebilir. Ancak noterlik işlemleri sırasında kimlik doğrulaması yapıldığı için yakalama kararı sistemde görüldüğünde kolluk kuvveti bilgilendirilir. Bu nedenle, kişi noterlikte işlem yaparken yakalanır ve savcılığa sevk edilir. Vekaletname ise geçerlidir; noter tarafından düzenlendiği için hukuken sahih bir belgedir. En güvenli yol, kişinin önce mahkemeye teslim olup yakalama kararını kaldırması, ardından noterde işlem yapmasıdır.

18. Sıkça Sorulan Sorular

1. Yakalama kararı olan kişi noterlikte işlem yapabilir mi?
Evet, yapabilir; ancak işlem sırasında yakalanır.

2. Vekaletname geçerli olur mu?
Evet, noter tarafından düzenlenmişse geçerlidir.

3. Noter yakalama kararını görür mü?
Evet, UYAP sistemi üzerinden görülür.

4. Noter kolluğa bilgi vermek zorunda mı?
Evet, bu kamu görevinin gereğidir.

5. Noter kişinin yakalandığını gizleyebilir mi?
Hayır, gizlemesi hukuka aykırıdır ve suç teşkil eder.

6. Yakalama kararı olan kişi avukatına vekalet verebilir mi?
Evet, verebilir.

7. Vekaletname ceza davasında geçerli olur mu?
Evet, noter tarafından düzenlenmiş resmi belge olduğu için geçerlidir.

8. Gözaltında vekalet verilebilir mi?
Evet, savcılık huzurunda vekalet verilebilir.

9. Noterde yakalanan kişi nereye götürülür?
Savcılığa veya ilgili mahkemeye götürülür.

10. Yakalama kararı nasıl kaldırılır?
Mahkeme veya savcılık kararıyla kaldırılabilir.

11. Noter işlemi sırasında polis gelir mi?
Evet, noter bilgilendirmesi sonrası kolluk kuvveti gelir.

12. Yakalama kararı e-Devlet’te görünür mü?
Hayır, yalnızca UYAP sistemi üzerinden görülür.

13. E-imza ile vekalet verilebilir mi?
Hayır, vekaletnamenin ıslak imzayla noter huzurunda verilmesi gerekir.

14. Yakalanmadan vekalet verme yolu var mı?
Evet, savcılıkta vekalet verilmesi mümkündür.

15. Yakalama kararı medeni işlemleri engeller mi?
Hayır, sadece noterlik gibi resmî ortamlarda yakalanma riskini doğurur.

16. Noter işlemini yarım bırakabilir mi?
Kolluk kuvveti geldiğinde işlemi durdurabilir.

17. Yakalama kararı avukata bildirilir mi?
Hayır, bu bilgi gizlidir ve sadece kolluk kuvvetleri tarafından görülür.

18. Cezaevi noterliği nasıl çalışır?
Ceza infaz kurumuna gelen noter memuru tarafından vekalet düzenlenir.

19. Yakalama kararı olan kişi satış vekaleti verebilir mi?
Evet, verebilir; ancak işlem sırasında yakalanır.

20. En güvenli çözüm nedir?
Kişinin mahkemeye teslim olarak yakalama kararını kaldırması ve ardından noter işlemini yapması en güvenli yöntemdir.

 Ceza Avukatı Mersin İletişim Bilgileri

🌐 Web sitemizi ziyaret edin: sinanakalin.av.tr
📩 E-posta: info@sinanakalin.av.tr
📱 Telefon: +90 (507) 895 2874
📍 Adres: Mahmudiye Mah. Kuvayi Milliye Cad. Gökdelen İş Merkezi Kat: 11 Daire: 240-241 Akdeniz / Mersin