Boşanma, velayet, nafaka gibi davalarda mahkemenin kararına yön verebilen sosyal inceleme raporlarına karşı, tarafların itiraz hakkı bulunmaktadır. Bu rehberde 2025 yılı itibarıyla itiraz süreci, yasal dayanaklar, örnek dilekçe ve SEO odaklı başlıklarıyla ilgili tüm detaylar yer alıyor.

Sosyal İnceleme Raporu Nedir?

Aile Mahkemesi’nin talebiyle hazırlanan bu rapor; çocukların, ebeveynlerin ikametlerinin, yaşam koşullarının, sosyal, ekonomik ve psikolojik durumlarının değerlendirilmesi amacıyla hazırlanır. Özellikle velayet, kişisel ilişki, koruma kararları ve nafaka gibi konularda hazırlanan raporlar, mahkeme kararında etkili rol oynar.

İtiraz Neden Gerekir?

Raporun hukuken güvenilir olması, tarafsızlık esasına dayalı hazırlanmasına bağlıdır. Aşağıdaki hallerde itiraz hakkı doğar:

• Bilgi ve tespitte gözlemlenebilir çelişkiler varsa
• Yeterli saha incelemesi yapılmamış, örneğin ev ziyareti yapılmamışsa
• Çocuğun beyanları tek bir ebeveynden alınmışsa
• Tarafsızlık ilkesi ihlal edilmişse
• Çocuğun üstün yararına aykırı ifadeler bulunuyorsa.

İtiraz Süresi

Rapor tebliğ edildikten sonra 2 hafta (14 gün) içinde mahkemeye yazılı şekilde sunulmalıdır. Bu süre kesin olup, kaçırılması hak kaybına yol açar.

Yasal Dayanaklar

• HMK m. 281 – Bilirkişi raporlarına itiraz süresi ve usulü.
• Çocuk Koruma Kanunu m. 45 – Sosyal inceleme raporlarının zorunlu hallerde düzenlenmesi.
• Yargıtay kararları, raporda eksik inceleme yapıldığında kararın bozulacağını belirtir.

MERSİN AİLE MAHKEMESİNE

Dosya No:2025/…

Davalı                  : Adı Soyadı – T.C. Kimlik numarası – Adres ve telefon bilgileri

Vekili                    : Av. Sinan Akalın

Davacı                   : Adı Soyadı – T.C. Kimlik numarası

Konu                    : Tarafımıza tebliğ edilen sosyal inceleme raporuna itirazlarımızın sunumudur.

Açıklamalar         : 

        Sayın mahkemenin yukarıda esas numarası yazılı dosyasında alınan sosyal inceleme raporu tarafımıza tebliğ edilmiştir. Söz konusu rapor eksik inceleme ile hazırlanmış ve müşterek çocuğun üstün yararlarını göz ardı eden bir rapordur. Dilekçe devamında ayrıntılı şekilde izah edeceğimiz üzere alınan sosyal inceleme raporuna itiraz etmekteyiz. Şöyle ki;

        Davaya konu olan müşterek çocuğun velayetine ilişkin rapor düzenlenirken bilirkişi tarafından tarafların ikametleri ziyaret edilmemiş, müşterek çocuğun yaşam alanları incelenmemiştir. Müvekkilimize ait evde müşterek çocuk için ayrı bir oda, oyun oynaması ve ders çalışması için gerekli mobilya ve eşya bulunmaktadır. Ancak karşı yanın evinde müşterek çocuğa sağlanabilecek müstakil bir oda söz konusu değildir. Çocuk salonda kanepede yatmaktadır ve ayrı bir oyun alanı da bulunmamaktadır. Bu hususların somutlaştırılabilmesi için bilirkişilerce ev ziyaretleri yapılarak hijyen, beslenme, barınma, sosyalleşme gibi konularda araştırma yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile rapor düzenlenmesi hatalıdır.

        Müşterek çocuğun beyanları davacının yanında alınmıştır. Çocuğun davacı ebeveyninin yanında tarafsız ve bağımsız şekilde beyanda bulunamayacağı açık olmasına rağmen bu hususun da göz ardı edilmesi hatalıdır.

        Müşterek çocuğun doğumundan bu güne kadar çocuğun tüm ihtiyaçları ve bakımı ile müvekkilimiz ilgilenmiştir. Çocuğun okulu, dersleri, veli toplantıları, sosyal ektiviteleri, spor ve sanat aktiviteleriyle yalnızca müvekkilimiz üstlenmiştir. Davacı yan çocuğun hiçbir ihtiyacı ile bugüne kadar ilgilenmemiştir ve bu aşamadan sonra ilgilenmeyecektir. Dolayısıyla davacı yan müşterek çocuğun velayet sorumluluğunu alabilecek yeterlilikte değildir. Bu sebeple çocuğun üstün yararını göz ardı eden, eksik inceleme ile düzenlenen sayın mahkeme huzuruna sunulan sosyal inceleme raporuna itiraz etmekteyiz. İtiraz sebeplerimiz doğrultusunda yeniden rapor alınmasını talep etme gerekliliğimiz hasıl olmuştur.

İstem ve Sonuç         :

           Arz ve izah olunan sebeplerle, itiraz sebeplerimiz doğrultusuna yeniden sosyal inceleme raporu aldırılmasını ve gerekli işlemlerin yapılmasını saygılarımızla vekaleten arz ve talep ederiz.

Davalı Vekili

Av Sinan Akalın

⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Rapor tebliğ tarihi kesinlikle belirtin.
• Eksiklikleri somut örneklerle ve Yargıtay içtihatlarıyla dayandırın.
• Ev ziyaretleri, çocuğun bağımsız beyanları, maliyeti karşılayacak kapasite gibi somut verileri sunun.
• 14 günlük süre kesin haktır. Kaçırılması durumunda itiraz hakkı kaybolur.
• İtiraz dilekçesi ile birlikte delil listesi, varsa fotoğraf veya tanık beyanları ekleyin.
• Karmaşık durumlarda uzman aile hukuku avukatına danışın.

Sonuç

Sosyal inceleme raporu, özellikle velayet ve nafaka gibi hayati kararları etkilediği için incelikle ele alınmalıdır. Raporun içeriğinde gerçek dışı, çelişkili veya yetersiz tespitler varsa zamanında itiraz edilmelidir. Bu sayede çocuğun üstün yararı gözetilerek adil bir karar süreci sağlanabilir. Hazırlıklı dilekçe ve hukuki destek süreci başarıyla tamamlamanızı sağlar.