TCK 191 - Uyuşturucu Madde Kullanımı

Giriş

Uyuşturucu madde kullanımı, yalnızca bireyin fiziksel ve ruhsal sağlığını bozmakla kalmaz; aynı zamanda toplum düzeni ve kamu güvenliği açısından da ciddi bir tehdit oluşturur. Türkiye’de bu durum sadece sağlık sorunu değil, aynı zamanda hukuki bir problem olarak da değerlendirilir.

Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 191. maddesi, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak, kullanmak amacıyla satın almak, kabul etmek veya bulundurmak fiillerini suç olarak tanımlar. Ancak bu madde, yalnızca cezalandırmayı değil, aynı zamanda tedavi ve rehabilitasyonu da hedefleyen özel düzenlemeler içerir.

Bu yazıda TCK 191 kapsamındaki suçun unsurları, cezai yaptırımlar, denetim ve tedavi süreci, uygulamadaki farklılıklar, örnek dilekçeler ve sık sorulan sorular detaylı şekilde ele alınacaktır.

TCK 191 – Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanma Suçu

Madde 191/1:
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak, kullanmak için satın almak, kabul etmek veya bulundurmak fiilini işleyen kişi hakkında,
👉 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası öngörülür.

Önemli Nokta

• Bu düzenlemenin amacı, yalnızca kişiyi cezalandırmak değil, aynı zamanda tedaviye yönlendirmek ve bireyin topluma kazandırılmasını sağlamaktır.

• İlk defa bu suçu işleyen kişiler için alternatif yaptırımlar mevcuttur.

Erteleme, Tedavi ve Denetimli Serbestlik Süreci

TCK 191’in getirdiği en önemli özelliklerden biri, suçun doğrudan cezalandırılmaması, kişiye iyileşme ve yeniden topluma kazandırılma şansı verilmesidir.

1. Soruşturmanın Ertelenmesi

• Cumhuriyet savcısı, 5 yıl süreyle kamu davasının açılmasını erteleyebilir.

• Bu süre boyunca kişi denetim altında tutulur.

2. Denetimli Serbestlik ve Tedavi

• Hâkim, kişinin tedaviye yönlendirilmesine veya denetimli serbestlik altında tutulmasına karar verebilir.

• Bu süreçte kişi, düzenli olarak sağlık kurumuna gider, tedavi olur ve raporlarını sunar.

3. Süreç Sonuçları

• Eğer kişi 5 yıl içinde tekrar uyuşturucu kullanmaz ve yükümlülüklere uyarsa, dava açılmaz ve dosya düşer.

• Ancak bu süre içinde tekrar suç işlerse, hakkında 2 ila 5 yıl hapis cezası ile kamu davası açılır.

Uyuşturucu Kullanımı ve Uyuşturucu Ticareti Arasındaki Fark

• Kullanım Suçu (TCK 191): Bireyin kendi ihtiyacı için maddeyi bulundurması veya kullanması.

• Ticaret Suçu (TCK 188): Topluma zarar veren, satış, dağıtım ve ticaret amaçlı faaliyetler.

👉 Kullanım suçu bireysel bağımlılık temelliyken, ticaret suçu çok daha ağır cezalarla karşılık bulur.

Uygulamada Dikkat Edilen Hususlar

• Maddenin türü ve miktarı çok önemlidir.

• Kişisel kullanım sınırı aşıldığında savcılık, “acaba ticaret mi yapılıyor?” sorusunu sorar.

• Daha önce benzer suçlardan sabıkası olan kişiler için tedavi değil, doğrudan ceza gündeme gelebilir.

• Sanığın yaşam koşulları, sabit adresi, iş ve aile düzeni, karar sürecinde hâkimler tarafından değerlendirilir.

TCK 191 Kapsamında Örnek Dilekçeler

1. Soruşturmanın Ertelenmesi Talebi

… CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI’NA

Şüpheli: …………………
Müdafi: Av. Sinan AKALIN – Mersin Barosu / Sicil No: 5421

Konu: TCK 191 kapsamında soruşturmanın ertelenmesi talebimizdir.

AÇIKLAMALAR

1. Müvekkilim, uyuşturucu madde kullanmak fiilinden dolayı hakkında soruşturma başlatılmıştır.

2. Müvekkilim ilk defa bu tür bir suçla karşı karşıya kalmış olup, tedaviye yönelme iradesi mevcuttur.

3. TCK 191 kapsamında 5 yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesi ve müvekkilin denetim süresine alınması hukuka ve hakkaniyete uygundur.

SONUÇ ve TALEP

Açıklanan nedenlerle, müvekkil hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesine ve gerekli tedavi/denetim tedbirlerinin uygulanmasına karar verilmesini saygıyla arz ederiz.

Av. Sinan AKALIN

2. Tedavi ve Denetimli Serbestlik Talebi

… SULH CEZA HÂKİMLİĞİ’NE

Şüpheli: …………………
Müdafi: Av. Sinan AKALIN – Mersin Barosu / Sicil No: 5421

Konu: TCK 191 kapsamında tedavi ve denetimli serbestlik talebidir.

AÇIKLAMALAR

1. Müvekkilim uyuşturucu maddeyi kendi ihtiyacı için bulundurmuş, ticari amaç taşımamaktadır.

2. Bu kapsamda TCK 191’de öngörülen tedavi ve denetimli serbestlik hükümlerinden yararlandırılması talep edilmektedir.

3. Müvekkilin sağlık raporları dosyaya sunulmuş olup, iyileşme iradesi açıktır.

SONUÇ ve TALEP

Açıklanan nedenlerle, müvekkilin TCK 191 uyarınca tedaviye yönlendirilmesine ve denetimli serbestlik hükümlerinden yararlandırılmasına karar verilmesini arz ederim.

Av. Sinan AKALIN

3. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Talebi

… AĞIR CEZA MAHKEMESİ’NE

Sanık: …………………
Müdafi: Av. Sinan AKALIN

Konu: HAGB talebimizdir.

AÇIKLAMALAR

1. Müvekkil hakkında TCK 191 kapsamında kamu davası açılmıştır.

2. Müvekkilin sabıka kaydı bulunmamakta olup, pişmanlığını açıkça beyan etmektedir.

3. Şartların oluşması nedeniyle, müvekkil hakkında HAGB kararı verilmesi talep edilmektedir.

SONUÇ ve TALEP

Açıklanan nedenlerle, müvekkil hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmesini saygılarımla arz ederim.

Av. Sinan AKALIN

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. TCK 191 kapsamında verilen cezalar kesin midir?
Hayır. İlk defa suç işleyenler için tedavi ve denetimli serbestlik uygulanabilir.

2. 5 yıllık denetim süresinde tekrar suç işlersem ne olur?
Bu durumda kamu davası açılır ve kişi 2–5 yıl hapis cezası ile yargılanır.

3. Uyuşturucu ticareti ile kullanım arasında nasıl ayrım yapılır?
Maddenin miktarı, paketleniş şekli ve kişinin önceki sabıkaları bu ayrımda önemlidir.

4. Denetimli serbestlik süresince yurtdışına çıkabilir miyim?
Hakim, yurt dışına çıkış yasağı koyabilir. İzin alınmadan çıkış yapılamaz.

5. Uyuşturucu kullandığım için işimden atılır mıyım?
Kamu görevlileri açısından disiplin soruşturmaları açılabilir. Özel sektörde ise işverenin sözleşme feshi gündeme gelebilir.

6. Uyuşturucu testi pozitif çıkarsa hemen hapse girer miyim?
Hayır. Öncelikle tedavi ve denetim süreci uygulanır.

7. Uyuşturucu maddeyi arkadaşım için sakladım, bu durumda ne olur?
Kullanmak için saklamak da TCK 191 kapsamındadır; ancak miktar ve amaç çok önemlidir.

8. Avukat tutmak zorunlu mu?
Zorunlu değildir, ancak usul hatalarının önlenmesi için avukat desteği önemlidir.

9. Tedaviye gitmezsem ne olur?
Tedavi ve denetim sürecine uymamak, hakkınızda kamu davası açılmasına yol açar.

10. HAGB kararı alırsam sicilime işler mi?
Hayır. HAGB kararları kesinleşince adli sicile işlenmez.

Sonuç

TCK 191, uyuşturucu madde kullanan bireyleri hapis cezasına göndermekten çok, onları tedavi ederek topluma kazandırmayı amaçlayan bir düzenlemedir. Ancak bu sürecin sağlıklı işleyebilmesi için, kişinin tedaviye uyması, denetimli serbestlik yükümlülüklerini yerine getirmesi ve tekrar suç işlememesi gerekir.

2025 yılında uyuşturucu madde kullanımı nedeniyle hakkında işlem yapılan kişilerin, hukuki haklarını bilinçli şekilde kullanmaları ve gerektiğinde bir avukat aracılığıyla süreci yönetmeleri büyük önem taşır.

📌 Daha fazla bilgi ve hukuki destek için sinanakalin.av.tr adresinden bize ulaşabilirsiniz.