TCK 310 Nedir? Cumhurbaşkanına Suikast ve Fiilî Saldırı Suçunun Hukuki Açıdan Değerlendirilmesi

TCK 310 Nedir?

Türk Ceza Kanunu'nun 310. maddesi, Cumhurbaşkanına yönelik suikast ve diğer fiilî saldırı fiillerini düzenlemekte ve bu fiillere ağır cezai yaptırımlar öngörmektedir. Türkiye Cumhuriyeti’nin en üst temsil makamı olan Cumhurbaşkanına karşı işlenen saldırılar, yalnızca bireye yönelik değil, aynı zamanda devletin bütünlüğüne ve anayasal düzene yönelik tehdit olarak kabul edilir.

TCK 310/1: Cumhurbaşkanına Suikast

Maddenin ilk fıkrası şu şekildedir:

“Cumhurbaşkanına suikastte bulunan kişi, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır. Bu fiile teşebbüs edilmesi halinde de suç tamamlanmış gibi cezaya hükmolunur.”

Bu hükümle:

• Suikast girişiminde teşebbüs dahi tam suç gibi kabul edilmekte,

• Failin eylemi başarıya ulaşmasa bile en ağır ceza olan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası uygulanmaktadır.

Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, failin hayatı boyunca ceza infaz kurumunda kalmasını öngören, şartlı tahliye süresi son derece kısıtlı bir ceza türüdür. Bu yönüyle TCK 310, Cumhurbaşkanının can güvenliğine yönelik eylemlerde en üst düzey koruma sağlamaktadır.

Teşebbüs Halinde de Cezalandırılma

Bu maddenin önemli özelliklerinden biri, suikast eyleminin tamamlanmamış olsa dahi, yani teşebbüs aşamasında kalmış olsa bile, tam suç gibi cezalandırılmasıdır.

Örneğin:

• Fail Cumhurbaşkanına zarar verememiş olabilir.

• Koruma ekipleri tarafından engellenmiş olabilir.

Bu durumlarda dahi ağırlaştırılmış müebbet cezası gündeme gelir. Bu düzenleme, genel teşebbüs hükümlerinden ayrılarak özel bir yaptırım öngörür.

TCK 310/2: Diğer Fiilî Saldırılar

Maddenin ikinci fıkrası ise Cumhurbaşkanına yönelik diğer fiilî saldırıları kapsamaktadır:

“Cumhurbaşkanına karşı diğer fiilî saldırılarda bulunan kimse hakkında, ilgili suça ilişkin ceza yarı oranında artırılarak hükmolunur. Ancak, bu suretle verilecek ceza beş yıldan az olamaz.”

Bu fıkra kapsamında örneğin:

• Darbetme,

• Yaralama,

• Fiziksel temas içeren saldırılar,

şayet Cumhurbaşkanına yönelik işlenmişse, normalde verilecek cezanın yarısı kadar artırılması gerekir. Ancak bu artırılmış ceza beş yılın altında olamaz.

Örnek:
Basit yaralama suçu için TCK’da öngörülen ceza 1 yıldan 3 yıla kadardır. Fail bu fiili Cumhurbaşkanına karşı işlerse, verilecek ceza örneğin 2 yıl ise, bu yarı oranında artırılır = 3 yıl olur. Ancak beş yıl alt sınır olduğundan, sonuçta 5 yıl ceza verilir.

Anayasal Koruma ve Siyasi İrade

Cumhurbaşkanı, Anayasa’nın 104. maddesi uyarınca devletin başıdır. Bu nedenle Cumhurbaşkanına karşı yapılan saldırılar, aynı zamanda:

• Devletin bütünlüğüne,

• Anayasal düzene,

• Milletin iradesine karşı yapılmış olarak değerlendirilir.

Bu yönüyle TCK 310 maddesi, devletin sürekliliğini ve güvenliğini koruma amacı taşımaktadır.

TCK 310’un Diğer Suç Tiplerinden Farkı

• TCK 310, genel nitelikteki kasten öldürme ya da yaralama suçlarından ayrılmıştır.

• Failin kastı ve hedefi, Cumhurbaşkanı olması nedeniyle, ceza artırılmıştır.

• Suçun mağduru sıradan bir birey değil, devletin temsil makamıdır.

Suçun Unsurları Nelerdir?

Suikast Suçu İçin:

• Failin doğrudan kast ile hareket etmesi gerekir.

• Hedef kişi Cumhurbaşkanı olmalıdır.

• Eylem öldürme kastıyla yapılmalıdır.

Fiilî Saldırı Suçu İçin:

• Fiziksel temas içeren eylem gerekir (örneğin tokat atma).

• Mağdur yine Cumhurbaşkanı olmalıdır.

• Failin amacı öldürme olmasa da, saldırı kastı yeterlidir.

Uygulamada TCK 310 Kapsamında Açılan Davalar

Bu madde kapsamında açılan davalar, çoğunlukla:

• Protesto veya mitinglerde fiziksel müdahale girişimi,

• Siyasi motivasyonla yapılan planlı saldırılar şeklinde görülmektedir.

Suçun niteliği gereği yargılamalar çoğu zaman ağır ceza mahkemelerinde yürütülür ve çok sıkı güvenlik önlemleri alınır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

TCK 310 hangi suçları kapsar?
Cumhurbaşkanına suikast ve fiilî saldırı suçlarını kapsar. Suikast girişiminde bulunanlar ağırlaştırılmış müebbetle, diğer saldırılar için beş yıldan az olmamak üzere ceza verilir.

Suikast teşebbüsünde bulunmak da cezalandırılır mı?
Evet. TCK 310/1’e göre teşebbüs halinde de fiil tamamlanmış gibi değerlendirilir ve ağırlaştırılmış müebbet cezası uygulanır.

Fiilî saldırıdan kasıt nedir?
Cumhurbaşkanına yönelik fiziksel temas veya zarar verme kastıyla yapılan eylemler (örneğin darp, tokat, itme) fiilî saldırı sayılır.

Cumhurbaşkanına hakaret de TCK 310 kapsamında mıdır?
Hayır. Cumhurbaşkanına hakaret suçu ayrı bir maddede, TCK 299’da düzenlenmiştir. TCK 310 yalnızca fiziki eylemler için geçerlidir.

Ceza artırımı ne kadar olur?
Fiilî saldırılarda, suçun cezası yarı oranında artırılır ve bu artırılmış ceza 5 yıldan az olamaz.

Yargılama hangi mahkemede yapılır?
TCK 310 kapsamındaki suçlar, ağır ceza mahkemelerinde yargılanır.

Bu suçlar affa tabi midir?
Anayasaya göre Cumhurbaşkanına karşı işlenen suçlar, özel af kapsamına ancak TBMM kararıyla alınabilir. Genel af durumları hariç, özel düzenlemeler gerektirir.

Sonuç

TCK 310. madde, Cumhurbaşkanına yönelik saldırıların cezai boyutunu açık ve net şekilde ortaya koymaktadır. Suikast girişimleri, doğrudan devletin temsil makamına yöneldiği için en ağır ceza yaptırımı olan ağırlaştırılmış müebbet ile cezalandırılır. Diğer fiziksel saldırılar da benzer şekilde ağır cezalara tabidir.

Bu suç tipi, sadece bireysel eylem değil, aynı zamanda devlet güvenliğine karşı suç olarak kabul edilir. Uygulamada bu tür suçlamalar ciddi güvenlik önlemleri eşliğinde soruşturulur ve yargılanır.

TCK 310 ile ilgili davalarda şüpheli veya sanık konumunda olan bireylerin, uzman bir ceza avukatından hukuki yardım almaları, savunma hakkının etkin biçimde kullanılması açısından hayati öneme sahiptir.