Türk Ceza Hukuku ve Ceza İnfaz Hukuku uygulamaları çerçevesinde, bir kişinin almış olduğu kesinleşmiş hapis cezasının ne kadarını cezaevinde geçireceği, halk arasında "yatar" olarak adlandırılır. Bu yatar süresi; suçun tarihi, türü, infaz rejimi (örneğin terör, cinsel suçlar, örgütlü suçlar gibi istisnalar dışında kalan adi suçlar), kişinin daha önce sabıkası olup olmadığı, denetimli serbestlik süresi ve koşullu salıverme hükümlerine göre değişkenlik göstermektedir.

Bu yazımızda 1 yıl 8 ay (20 ay) hapis cezası alan bir kişi için 2019 yılında işlenen bir suç baz alınarak "yatar" süresi hukuki olarak açıklanacaktır.

1. Suç Tarihi Önemlidir: 2019 ve Öncesi Suçlar

Ceza infaz rejiminde sıkça yapılan kanun değişiklikleri nedeniyle, suçun işlendiği tarih büyük önem taşımaktadır. Özellikle 7242 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikler 2020 sonrası suçlar için uygulanmaya başlanmıştır.

Bu nedenle 2019 yılında işlenen bir suç için eski infaz rejimi, yani koşullu salıverme süresi 1/2 ve denetimli serbestlik süresi 1 yıl olarak uygulanır.

2. 1 Yıl 8 Ay Ceza İçin Hesaplama

• Toplam ceza: 1 yıl 8 ay = 20 ay

• Koşullu salıverme: 20 ayın yarısı = 10 ay

• Denetimli serbestlik süresi: En fazla 1 yıl

Bu durumda, hükümlü 10 ay cezaevinde kalmadan tahliye olabilir. Ancak 10 ayın tamamı denetimli serbestlik süresi kapsamına giriyorsa, kişi cezaevine hiç girmeden de tahliye olabilir.

3. Gir-Çık (1-3 Günlük Cezaevi Uygulaması) Nedir?

Uygulamada, denetimli serbestlikten faydalanabilmesi için kişinin birkaç günlüğüne ceza infaz kurumuna alınarak işlemlerinin başlatılması gerekir. Bu duruma halk arasında "gir-çık" denmektedir.

• Suç tarihi 2019 olan ve sabıkasız bir kişi için

• Cezaevi idaresi kişinin denetimli serbestliğe uygunluğunu değerlendirir.

• Genellikle kişi 1 ile 3 gün arasında cezaevinde kalıp ardından denetimli serbestlik hükümleriyle tahliye edilir.

4. Denetimli Serbestlik Nedir?

Denetimli serbestlik, cezaevinde geçirilmesi gereken sürenin dışarıda, gözetim altında geçirilmesidir. Denetimli serbestlik süresince kişi belirli yükümlülüklere tabi tutulabilir (örneğin belli günlerde karakola imza verme, eğitim programına katılma vs.).

Sonuç: 2019'da İşlenmiş Bir Suçta 1 Yıl 8 Ay Cezanın Yatışı Nedir?

• Suç 2019’da işlendiği için 1/2 infaz rejimi uygulanır.

• 20 ay cezanın 10 ayı cezaevinde geçirilmesi gerekir.

• Ancak 10 aydan az ceza alanlar denetimli serbestlikten doğrudan faydalanabildiğinden,

• Kişi 1 ila 3 gün arasında cezaevine alınarak denetimli serbestlik başlatılır.

• Yani kişi için “girdi-çıktı” şeklinde sonuçlanır.