Adli tatil, yargı sisteminde görev yapan hâkim, savcı ve personelin dinlenme hakkını kullanabildiği bir dönem olmakla birlikte, vatandaşlar ve avukatlar açısından adalet hizmetlerinin tamamen durduğu anlamına gelmez. Bu dönemde bazı yargı işlemleri sınırlanmakta, bazıları ise işlemeye devam etmektedir. Bu kapsamda en çok merak edilen sorulardan biri de şudur: Adli tatilde mahkemeye dilekçe verilir mi?

Bu yazımızda adli tatilin hukuki dayanağı, hangi işlemlerin yapılabildiği, dilekçe verilip verilemeyeceği, sürelerin nasıl hesaplanacağı ve uygulamada karşılaşılan durumlar ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

1. Adli Tatil Nedir?

Adli tatil; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 102. maddesinde düzenlenmiş olup, her yıl 20 Temmuz – 31 Ağustos tarihleri arasını kapsar. Bu dönemde mahkemeler, sadece bazı istisnai işler dışında duruşma yapmaz ve yargılamaya ara verilir.

Ancak adli tatil, ceza yargılaması, idari işlemler ve bazı hukuki davalar açısından farklı şekillerde etkili olmaktadır.

2. Adli Tatilde Dilekçe Verilebilir mi?

a) Dilekçe Verilmesi Mümkün Müdür?

Evet, adli tatilde dilekçe verilebilir.
Taraflar, adli tatil süresince adliyelere başvurarak dava dilekçesi, cevap dilekçesi, istinaf ve temyiz dilekçesi, feragat beyanı, delil dilekçesi ve benzeri evrakları mahkemelere sunabilir.

Buradaki temel nokta, mahkemenin bu dilekçeyi işleme alıp almayacağı ve sürelerin nasıl işleyeceğidir. Adli tatil süresince sadece belli davalar görülürken, diğer davalara ilişkin işlemler tatilden sonra kaldığı yerden devam eder.

b) Süreler Adli Tatilde İşler mi?

Adli tatilde bazı süreler işlemeye devam ederken, bazı süreler durur. Bu ayrımı anlamak için HMK m. 103 ve Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) hükümlerine bakmak gerekir.

Süresi Durmayan İşlemler (Adli Tatilde de Devam Edenler):

• İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz talepleri

• Nafaka davaları

• İcra ve iflas dairelerindeki işlemler

• Nüfus kayıt düzeltme davaları

• Gözetim, tutukluluk gibi özgürlüğü kısıtlayan ceza tedbirleri

• Çocuk teslimi ve kişisel ilişki kurulmasına dair işler

• Adli tatilde görülmesine karar verilen dosyalar

Bu tür işlemlerde verilen süreler adli tatilde de işlemeye devam eder ve bu sürelere uygun şekilde dilekçe sunulması gerekir.

Süresi Duran İşlemler (Tatil Sonuna Ertelenenler):

Genel hukuk davaları (alacak, tazminat vb.) bakımından verilen cevap dilekçesi süreleri, temyiz ve istinaf süreleri, bilirkişi itirazı gibi usul işlemleri, adli tatil süresince durur ve tatilin bitiminden sonra işlemeye devam eder. Bu gibi durumlarda:

Adli tatilin bitiminden itibaren 1 hafta (7 gün) daha süre uzaması olur.
(HMK m. 104)

Örnek: 15 günlük temyiz süresi 25 Temmuz’da başlamışsa, tatilde işlemeyeceği için 7 Eylül’de sona erecektir.

3. Ceza Yargılamalarında Adli Tatil Uygulaması

Ceza mahkemelerinde adli tatil uygulaması sınırlıdır. Zira kamu düzenine ilişkin olması sebebiyle birçok ceza davası adli tatilde de görülmeye devam eder.

CMK 331. madde uyarınca adli tatilde de devam eden işler:

• Tutuklu sanıkların yargılandığı davalar

• Soruşturma evresindeki ifade alma işlemleri

• Tutukluluğa itiraz

• Delil tespiti

• İnfaz işlemleri

• Koruma tedbirleri (yakalama, gözaltı, el koyma vs.)

Bu nedenle ceza mahkemelerine dilekçe verilmesinde herhangi bir engel yoktur. Dilekçeniz işleme alınır ve süreler işlemeye devam eder.

4. Uygulamada Karşılaşılan Durumlar

a) Dava Açmak İçin Adli Tatilin Bitmesini Beklemek Gerekir mi?

Hayır. Adli tatilde de dava açılabilir. Ancak dosya, genellikle adli tatil sonrasında sıraya alınarak incelenir.

b) Dava Açıldıktan Sonra Süreler Başlar mı?

Davanızın türüne göre değişir. Eğer istisna kapsamında bir dava değilse, cevap süresi vs. adli tatilin sonuna ertelenir. Aksi halde süre işlemeye devam eder.

c) Dilekçeyi Teslim Etmem Gerekirse Adliyeler Açık mı?

Evet. Adliyeler adli tatil süresince tamamen kapalı değildir. Nöbetçi mahkemeler ve idari birimler faaliyetlerine devam etmektedir. Dilekçenizi UYAP sistemi üzerinden elektronik olarak da sunabilirsiniz.

5. Avukatlar Açısından Adli Tatilde Dilekçe Sunma Stratejisi

Avukatlar, özellikle süre açısından risk barındıran dosyalarda dilekçelerini adli tatilde dahi sunarak hak kaybının önüne geçmeyi hedefler. Bu nedenle adli tatil süresince:

• Süresi işleyen dosyalar tespit edilmelidir

• Gereken dilekçeler nöbetçi mahkemeye veya UYAP üzerinden iletilmelidir

• Gerektiğinde dilekçeye, adli tatil süresi ve HMK 103-104. maddeye atıf yapılmalıdır

6. Sonuç

Adli tatil, hukuki işlemlerin tamamen durduğu bir dönem değildir. Bu dönemde de dava açmak, dilekçe sunmak ve süresi gelen işlemleri yerine getirmek mümkündür. Ancak hangi davalarda sürelerin işlediği, hangilerinde durduğu hususu kanunlarla belirlenmiştir. Bu konuda yanlış bilgiye dayanarak işlem yapmamak adına bir avukattan destek alınması, hak kayıplarının önüne geçilmesini sağlayacaktır.