Giriş

Tüketicilerin mal veya hizmet satın aldıktan sonra en temel haklarından biri, ayıplı mal ile karşılaştıklarında bu durumu satıcıya bildirerek iade, değişim, onarım veya bedel indirimi talep etme hakkıdır. Bu hak, hem Türk Borçlar Kanunu (TBK) hem de 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile güvence altına alınmıştır.

Ayıplı bir malın teslimi durumunda, tüketicinin en önemli başvuru yollarından biri satıcıya yazılı ihtar göndermek suretiyle haklarını ileri sürmektir. Bu makalede, ayıplı mal nedeniyle iade veya değişim talepli bir ihtarnamenin nasıl hazırlanacağı, hangi yasal dayanaklara dayanacağı ve uygulama örneği detaylı biçimde ele alınacaktır.

1. Ayıplı Mal Nedir?

Tanım (Tüketici Hukuku Açısından)

6502 sayılı Kanun’un 8. maddesine göre;

“Ayıplı mal, ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında veya reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birkaçına sahip olmayan; benzerlerinden beklenen objektif özellikleri taşımayan; malın fonksiyonelliğini, kullanım amacını veya güvenliğini etkileyen eksiklikler içeren maldır.”

Bu eksiklikler:

• Malın bozuk çıkması,

• Teslimden sonra kısa sürede arızalanması,

• Malın sipariş edilenden farklı olması (renk, model, ölçü vs.),

• Malın gizli ayıplı olması gibi halleri kapsar.

2. Ayıplı Malda Tüketicinin Seçimlik Hakları

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 11. maddesi gereğince tüketici, malın ayıplı olduğunun anlaşılması hâlinde aşağıdaki dört seçimlik haktan birini kullanabilir:

1. Satış sözleşmesinden dönme (malın iadesi),

2. Malın ücretsiz onarımı,

3. Malın misli ile değiştirilmesi (değişim),

4. Ayıp oranında bedel indirimi.

3. Ayıbın Bildirilmesi Süresi ve Zamanaşımı

Tüketicinin bildirim yükümlülüğü:

• Malın ayıplı olduğunun öğrenilmesinden itibaren 30 gün içinde satıcıya bildirimde bulunulması gerekir.

• Genel zamanaşımı süresi ise 2 yıldır (konut ve taşıtlarda bu süre 5 yıldır).

Gizli Ayıp Durumu:

Gizli ayıplar için süre, malın tesliminden sonra değil, ayıbın fark edilmesinden itibaren işlemeye başlar.

4. İhtarname Neden Gereklidir?

Satıcıya yazılı olarak ihtarname göndermek:

• Tüketicinin iyi niyetli olduğunu ve çözüm aradığını gösterir,

• Dava açmadan önce delil yaratır,

• Noter aracılığıyla gönderildiğinde resmî tebligat niteliği taşır ve süreleri keser.

İhtarname gönderilmeden doğrudan dava açmak mümkündür; ancak yazılı başvuru tüketicinin elini güçlendirir.

5. Ayıplı Mal İadesi/Değişimi İçin Satıcıya Yazılacak İhtarname Örneği

Aşağıda noter aracılığıyla veya iadeli taahhütlü posta ile gönderilebilecek bir ihtarname örneği yer almaktadır:

İHTARNAME ÖRNEĞİ

T.C. ………………. NOTERLİĞİ’NE

İHTAR EDEN
Adı Soyadı    : [Ad-Soyad]
T.C. Kimlik No  : [TC Kimlik No]
Adres      : [Açık Adres]

İHTAR EDİLEN
Unvan      : [Satıcı Firma Adı]
Adres      : [Firmanın Açık Adresi]

KONU: Satın alınan ayıplı malın iadesi/değişimi talebidir.

AÇIKLAMALAR:
Tarafınızdan …/…/2025 tarihinde fatura karşılığında satın aldığım ……………. marka/model …………………………. ürün, teslimden kısa süre sonra ………………………….. (arıza/eksiklik/uyumsuzluk) göstermiştir. Üründe meydana gelen bu ayıp, tarafıma açık/gizli ayıp niteliğindedir.

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 8 ve 11. maddeleri gereğince; ayıplı malın ücretsiz olarak değiştirilmesini (veya iadesini) talep ediyorum. İşbu ihtar size tebliğinden itibaren yedi (7) gün içerisinde gereğinin yapılmaması hâlinde, yasal yollara başvurulacağını, ürün bedelinin iadesi, yargılama giderleri ve vekâlet ücretiyle birlikte talep edileceğini ihtaren bildiririm.

Saygılarımla.
…/…/2025

İhtar Eden
Ad – Soyad
İmza

6. İhtarname Gönderme Yöntemleri

• Noter aracılığıyla: En güvenli ve delil değeri en yüksek yoldur.

• PTT iadeli taahhütlü posta: Daha ekonomik bir alternatif olmakla birlikte geçerli tebligat sağlar.

• E-posta veya WhatsApp: Hukuken geçerli delil sayılması Yargıtay kararlarıyla mümkündür ancak noter kadar güçlü değildir.

7. Sonuç ve Değerlendirme

Ayıplı mal durumuyla karşılaşan tüketicilerin haklarını etkin biçimde koruyabilmeleri, zamanında ve usulüne uygun ihtarname düzenlemeleriyle mümkün olmaktadır. Gerek Tüketici Hakem Heyeti başvurusu gerekse tüketici mahkemesinde açılacak davalarda bu tür ihtarnameler önemli delil niteliğindedir.

Özellikle satıcılar karşısında güçlü bir hukuki pozisyon elde etmek isteyen tüketiciler, noter ihtarı gibi yazılı belgelerle bu haklarını teminat altına almalıdır.