Sahte diploma kullanımı, özellikle kamuya girişte avantaj sağlamak, yüksek maaşlı bir işe yerleşmek ya da bir unvan kazanmak amacıyla gerçekleştirilen ciddi bir suç tipidir. Türkiye’de sahte diploma düzenlemek, kullanmak veya bu belgeyle bir menfaat sağlamak, hem Türk Ceza Kanunu hem de özel mevzuatlar kapsamında suç teşkil eder. Bu makalede, sahte diploma kullanmanın hukuki boyutları, cezai yaptırımları ve yargı uygulamaları detaylı şekilde ele alınacaktır.

Sahte Diploma Nedir?

Sahte diploma, gerçekte alınmamış bir eğitimin alınmış gibi gösterilerek hazırlanan, yetkili bir eğitim kurumundan verilmiş izlenimi taşıyan ancak aslında gerçek olmayan bir belgedir. Sahte diplomalar genellikle:

• Üniversite mezunuymuş gibi görünmek,
• KPSS ya da diğer memuriyet sınavlarına girme hakkı kazanmak,
• Özel sektörde liyakat dışı atama veya terfi almak,
• Uzmanlık ya da akademik kariyer için kullanılmak,

amaçlarıyla düzenlenmektedir.

Sahte Diploma Kullanımı Hangi Suçlara Vücut Verir?

Sahte diploma kullanımı, birden fazla suç tipine konu olabilir. Bunların başlıcaları şunlardır:

1. Resmi Belgede Sahtecilik Suçu

(TCK m.204)

Türk Ceza Kanunu’nun 204. maddesi, resmi belgede sahtecilik suçunu düzenlemektedir. Eğer sahte diploma, bir kamu kurumuna veya kamu görevlisine sunuluyorsa, bu belge “resmi belge” olarak kabul edilmekte ve aşağıdaki şekilde cezalandırılmaktadır:

“Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

Kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde ceza arttırılmaktadır.

2. Özel Belgede Sahtecilik Suçu

(TCK m.207)

Sahte diploma bir özel kurum tarafından hazırlanmış gibi gösteriliyorsa ve resmi belge niteliğinde değilse bu durumda özel belgede sahtecilik suçu gündeme gelir. TCK m.207’ye göre:

“Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya sahte olduğunu bilerek kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

3.Nitelikli Dolandırıcılık Suçu

(TCK m.158)

Sahte diploma ile menfaat temin edildiyse (örneğin işe girip maaş alındıysa), bu durum nitelikli dolandırıcılık suçunu oluşturabilir. TCK m.158/1-f’ye göre:

“Kamu kurum ve kuruluşlarını zarar uğratmak suretiyle dolandırıcılık yapan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.”

Bu suç hem sahtecilik hem de dolandırıcılık yönüyle ağır cezai sonuçlar doğurur.

4.Kamu Görevine Hileli Atama Suçu

(TCK m.266)Sahte diploma kullanarak kamu görevine atanan kişiler için, TCK m.266 kapsamında “gerçeğe aykırı beyanda bulunmak suretiyle kamu görevine atanmak” suçu söz konusu olabilir:

“Hileli yollarla kamu görevine giren kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

Sahte Diploma Kullanan Kişiye Verilecek Ceza Ne Kadardır?

Sahte diploma kullanımı ile bağlantılı olarak kişiye birden fazla suç isnat edilebilir. Bu suçlar arasında fiili içtima (bileşik suçlar) gündeme gelebilir. Örneğin, kişi sahte diploma düzenleyip hem bunu kullanmış hem de maaş almışsa, hem resmi belgede sahtecilik hem de nitelikli dolandırıcılık hükümleri birlikte uygulanabilir. Mahkeme, her bir suç için ayrı ayrı ceza verebilir ve bu cezalar bazen ertelemeye ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına (HAGB) uygun düşmeyebilir.

Sahte Diploma Kullanan Memur Tespit Edilirse Ne Olur?

Eğer bir kamu görevlisinin sahte diploma kullandığı tespit edilirse:

• Derhal görevine son verilir.
• Maaş iadesi talep edilir.
• Ceza soruşturması başlatılır.
• Disiplin işlemi uygulanır.
• Kamudan men cezası gündeme gelebilir.

Sahte Diploma Suçunda Zamanaşımı Süresi

Sahte diploma suçu, niteliğine göre farklı zamanaşımı sürelerine tabidir. Örneğin resmi belgede sahtecilik suçunda zamanaşımı süresi 8 yıldır. Ancak dolandırıcılık ya da başka suçlar da varsa bu süre 15 yıla kadar çıkabilir. Zamanaşımı süresi, suçun işlendiği tarihten itibaren başlar.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

✅ Sahte diploma kullanmak suç mudur?

Evet. Sahte diploma kullanmak resmi belgede sahtecilik, özel belgede sahtecilik, dolandırıcılık ve kamu görevine hileli atama gibi suçlara vücut verir.

✅ Sahte diploma kullandığım tespit edilirse ceza alır mıyım?

Evet. Diploma ile iş veya kamu görevi elde ettiyseniz, hem ceza alabilir hem de aldığınız maaş veya diğer hakların iadesi istenebilir.

✅ Diploma sahte olduğunu bilmiyordum, yine de ceza alır mıyım?

Ceza hukukunda kast önemlidir. Eğer sahte belgeyi bilmeden kullandığınız ispatlanırsa ceza verilmez. Ancak ispat yükü sanıktadır.

✅ Sahte diploma ile işe girip maaş aldıysam ne olur?

Bu durumda sadece sahtecilik değil, nitelikli dolandırıcılık suçu da oluşur. Aldığınız maaşların faiziyle birlikte geri ödenmesi istenir.

✅ Sahte diploma suçunda şikayet süresi var mı?

Resmi belgede sahtecilik gibi suçlar re’sen soruşturulur. Şikayet süresi aranmaz.

Sonuç Sahte diploma kullanmak, hem bireysel hem de kamusal güvene zarar veren ciddi bir suçtur. Suçun işleniş şekline göre farklı maddelerden cezai sorumluluk doğabilir. Özellikle kamu görevine girme ya da maaş elde etme gibi sonuçlar doğurduğunda cezası daha da ağırlaşmaktadır. Bu nedenle sahte belge kullanımından kaçınılmalı, şüphe duyulan durumlarda profesyonel bir ceza avukatından hukuki destek alınmalıdır.

Avukat Desteği Almak Neden Önemlidir?

Sahte diploma ile suçlanan kişi, delil değerlendirmesinde, suç kastının yokluğunda, ceza indirimi veya beraat talebinde bulunmak için uzman bir ceza avukatıyla çalışmalıdır. Yargılama sürecinin her aşamasında etkin bir savunma, haksız yere ceza alınmasının önüne geçebilir.