Giriş: İlk Suçta Hapis Cezası Mümkün mü?

Bir kişinin ilk kez suç işlemesi, cezai yaptırımlar açısından önemli bir belirleyicidir. Mahkemeler, sanığın sabıkasız oluşunu ve toplumla yeniden uyum sağlama ihtimalini değerlendirirken, infaz hukuku, HAGB, cezanın ertelenmesi, denetimli serbestlik gibi birçok mekanizma devreye girebilir. Bu yazımızda, "İlk kez suç işleyen biri hapse girer mi?" sorusuna kapsamlı yanıt veriyoruz.

1. Sabıkasız Olmak Ne Anlama Gelir?

Bir kişinin daha önce ceza almamış olması, yani adli sicil kaydında ceza bulunmaması, o kişinin sabıkasız olduğunu gösterir. Mahkemelerce ceza verilirken sanığın sabıkasız olması genellikle lehe bir durum olarak değerlendirilir.

2. İlk Suçta Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)

TCK ve CMK uyarınca, eğer verilen ceza 2 yıl veya altındaysa ve kişi daha önce suç işlememişse, mahkeme kararıyla hükmün açıklanması geri bırakılabilir.

HAGB Şartları:

• Sanık daha önce kasıtlı bir suçtan ceza almamış olmalı.
• Mahkeme, sanığın tekrar suç işlemeyeceğine kanaat getirmeli.
• Sanık, 5 yıl denetim süresine tabi tutulur.
• Bu süre zarfında tekrar suç işlemezse, hüküm ortadan kalkar.

Sonuç: Kişi ceza almış gibi görünse de, fiilen hapse girmez.

3. Cezanın Ertelenmesi Nedir?

Mahkeme, verilen hapis cezasını erteleyebilir. Bu, özellikle 2 yıl veya altında ceza alan ve daha önce suç işlememiş kişiler için sıkça uygulanır.

Cezanın Ertelenme Şartları:

• Suç kasıtlı değilse genellikle lehine değerlendirilir.
• Kişinin geçmişi temizse ceza ertelenebilir.
• Belirli bir denetim süresinde yeni suç işlemezse ceza uygulanmaz.

Sonuç: Kişi mahkûm olur ama hapse girmez.

4. Denetimli Serbestlik ile Cezaevine Girmemek

Özellikle 1 yıl ve altı hapis cezalarında, denetimli serbestlik mekanizması devreye girer. Bu sistemle kişi cezasını cezaevinde değil, toplum içinde geçirir.

Örneğin:

1 yıl ceza alan biri, infaz sistemine göre 6 ay koşullu salıverme +1 yıl denetimli serbestlik ile genellikle “girdi-çıktı” uygulamasıyla tahliye edilir.

Sonuç: Cezaevine girse bile aynı gün serbest bırakılır.

5. Hangi Durumlarda İlk Suçta Hapis Cezası Kesinleşir?

Bazı durumlarda kişi sabıkasız olsa bile doğrudan hapis cezası alabilir. Bu durumlar:

• Suçun cezası 5 yıl ve üzeriyse.
• Suç katalog suçlardan biriyse (örneğin terör, çocuk istismarı, kasten adam öldürme).
• Suçun niteliği toplum güvenliğini ciddi şekilde tehdit ediyorsa.

Bu gibi durumlarda sanık doğrudan cezaevine gönderilebilir.

6. Ceza Erteleme, HAGB ve Denetimli Serbestlik Arasındaki Fark

7. İlk Suçta Ceza Alanlar İçin Hukuki Haklar

İlk kez suç işleyenler için birçok hukuki savunma yolu bulunmaktadır:

• Mahkemeden HAGB talep edilebilir.
• Cezanın ertelenmesi istenebilir.
• Denetimli serbestlikten yararlanma başvurusu yapılabilir.
• Cezanın adli para cezasına çevrilmesi mümkünse bu talep edilebilir.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. İlk kez suç işleyen biri direkt cezaevine girer mi?
Genellikle hayır, HAGB, erteleme veya denetimli serbestlik uygulanır.

2. HAGB alan biri sabıkalı sayılır mı?
Hayır, HAGB kararı sabıka kaydına işlenmez.

3. Hangi suçlarda HAGB uygulanmaz?
Cinsel suçlar, terör, ağır yaralama ve benzeri katalog suçlarda HAGB uygulanmaz.

Sonuç: İlk Kez Suç İşleyen Her Zaman Hapse Girer mi?

Hayır. Türkiye’de uygulanan ceza ve infaz sistemi, ilk defa suç işleyen bireylere ikinci bir şans sunmayı amaçlamaktadır. Bu nedenle çoğu durumda kişi cezaevine girmez. Ancak suçun türü ve verilen ceza süresi bu konuda belirleyici rol oynar.

İnfazınızı Öğrenmek İster misiniz?

Ceza aldınız ama ne kadar yatacağınızı bilmiyor musunuz?
📌 Hemen 2025 Güncel İnfaz Hesaplama Programımızı kullanarak yatar sürenizi, tahliye tarihinizi ve denetimli serbestlik durumunuzu öğrenin!