Yargı süreçleri kimi zaman tarafların ikamet ettikleri yerin dışında başka bir şehirde yürütülmekte olan davaları kapsayabilir. Bu durum, özellikle tarafların veya vekillerinin ilgili mahkemeye fiziken ulaşmalarının mümkün olmadığı hâllerde dilekçelerin nasıl ve hangi yolla şehir dışındaki mahkemelere gönderilebileceği sorusunu gündeme getirir.

2025 yılı itibariyle teknolojik gelişmelerin yargıya entegrasyonu sayesinde artık dilekçelerin şehir dışındaki mahkemelere ulaştırılması, hem elektronik sistemler hem de klasik yöntemlerle pratik biçimde gerçekleştirilebilmektedir.

Bu makalede, şehir dışındaki bir mahkemeye dilekçe gönderme yolları, bu yolların hukuki dayanakları, usul kuralları, uygulama kolaylıkları ve dikkat edilmesi gereken noktalar kapsamlı şekilde ele alınacaktır.

1. UYAP Sistemi Üzerinden Elektronik Dilekçe Gönderimi

a. Avukatlar İçin UYAP Avukat Portalı

Avukatlar, UYAP Avukat Portalı üzerinden Türkiye’deki tüm mahkemelere elektronik ortamda dilekçe sunabilirler.

Yöntem:

• Avukatlık kimlik kartı (Barokart) ve e-imza ile giriş yapılır.

• “Dava Dosyasına Dilekçe Gönder” sekmesi üzerinden ilgili mahkeme ve dosya numarası seçilir.

• Dilekçe PDF formatında yüklenir ve elektronik imza ile imzalanarak gönderilir.

• Sistem üzerinden TESLİM ALINDI belgesi alınarak işlemin gerçekleştiği teyit edilir.

Bu yöntem, 2025 yılı itibariyle tüm hukuk mahkemeleri, idare mahkemeleri, vergi mahkemeleri ve büyük ölçüde ceza mahkemeleri için aktiftir.

b. Vatandaşlar İçin UYAP Vatandaş Portalı

Vatandaşlar da e-Devlet şifresi, mobil imza veya elektronik imza kullanarak https://vatandas.uyap.gov.tr adresi üzerinden mahkemelere dilekçe sunabilir.

Ancak vatandaşlar yalnızca kendi adlarına açılmış davalara veya sistemin desteklediği dava türlerine yönelik olarak işlem yapabilir.

2. PTT (Posta Yoluyla) Dilekçe Gönderimi

Elektronik imkânlardan yararlanamayan kişiler için en yaygın yöntemlerden biri de dilekçeyi PTT aracılığıyla ilgili mahkemeye göndermektir.

Uygulama:

• Dilekçe yazılıp imzalanır, varsa ekleriyle birlikte zarf içine konur.

• Alıcı adresi olarak ilgili mahkemenin açık adresi yazılır.

• Gönderi, taahhütlü posta veya APS ile yapılır.

• Gönderi makbuzu muhafaza edilir.

📌 Not: Hukukî süre açısından dilekçenin postaya veriliş tarihi esas alınır. Bu nedenle süreli işlemlerde bu tarih büyük önem arz eder.

3. Bulunulan Şehirdeki Mahkemeye Teslim (Havale Yöntemi)

Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca, taraflar şehir dışındaki bir mahkemeye sunmak istedikleri dilekçeyi, bulundukları şehirdeki aynı derecedeki bir mahkemeye teslim ederek, ilgili mahkemeye havale edilmesini talep edebilirler.

Uygulama Örneği:

• Ankara’da ikamet eden bir kişi, Mersin 2. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne sunacağı dilekçeyi Ankara Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesi kalemine verir.

• Dilekçe, üst yazı ile ilgili mahkemeye resmi yazı yoluyla gönderilir.

• İşlemin yapıldığı tarih, dilekçenin verilme tarihi olarak geçerlilik kazanır.

📌 Bu yöntem, özellikle süreli itirazlarda veya savunma beyanlarında sıkça başvurulan güvenli bir yoldur.

4. Dilekçenin Adliye Dışından Elden Teslim Edilmesi (Vekil veya Görevli Aracılığıyla)

Taraf, ilgili şehirde bulunan bir tanıdığı, çalışanı veya bir avukatı vekil tayin ederek dilekçeyi elden ilgili mahkemeye sunmasını sağlayabilir. Bu durumda:

• Kişi adına dilekçeyi sunan kişi için vekaletname (avukat için) veya yetki belgesi gerekebilir.

• Dilekçe doğrudan mahkeme kalemine teslim edilir ve alındı numarası alınır.

5. E-İmza ile Dilekçeyi PDF Olarak E-Posta ile Gönderme (İstisnai Durumlar)

Yargılamaya konu olan bazı istisnai ve acil durumlarda, mahkemeye dilekçenin e-imzalı PDF formatında e-posta ile gönderilmesi mümkün olabilir. Ancak bu yol;

• Mahkemenin açık rızası,

• Hakim takdiri,

• Acil ve zaman baskısı içeren istisnai durumlar gerektirir.

📌 Bu yöntem düzenli bir uygulama olmamakla birlikte, 2020 sonrasında pandeminin etkisiyle bazı mahkemelerde kısıtlı olarak kullanılmıştır.

6. Şehir Dışına Dilekçe Gönderirken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Dilekçede yer alması gereken bilgiler eksiksiz olmalıdır: Mahkeme adı, dosya numarası, taraf bilgileri, tarih, imza, talep.

• Süreli işlemlerde postaya verme tarihi, sistem üzerinden gönderim tarihi veya havale tarihinin kayda geçtiği saat kritiktir.

• Ek belgeler ekleniyorsa her biri dilekçede ayrıca belirtilmelidir.

• Hukukî içerik bakımından dilekçe usule uygun ve anlaşılır biçimde kaleme alınmalıdır.

SONUÇ

2025 yılı itibariyle şehir dışındaki mahkemelere dilekçe gönderme işlemleri, teknolojik altyapı ve mevzuatın desteğiyle oldukça kolaylaşmıştır. UYAP sistemi, PTT hizmetleri, havale yöntemi ve gerektiğinde elden teslim gibi yollarla mahkemelere erişim, fiziki sınırlara bağlı kalmaksızın etkin şekilde sağlanmaktadır. Ancak usule ve sürelere dikkat edilmemesi, dilekçenin geçerli olmaması ya da dava hakkının kaybı gibi sonuçlar doğurabilir.

Bu nedenle, özellikle hukuki bilgi gerektiren dilekçelerde, bir avukattan profesyonel destek alınması hem şekli hem de içerik yönünden hak kayıplarını engelleyecektir.